Na actividade obrigatoria proposta na sesión
de aula teórica do tema 1, fíxosenos reflexionar sobre o contraste existente na
forma de afronta-la vida cotiá de vai uns anos ata agora. Para iso, tivemos que
pensar en dúas actividades que os nosos proxenitores realizaran de forma
diferente a como a realizamos hoxe en día, e que esa diferenza radique no uso
da tecnoloxía.
Despois de pensar nas miñas actividades
cotiás, decidinme por compara-la forma na que se xestiona unha viaxe longa ou
unhas vacacións e a forma na que se facían e fan as felicitacións de aniversario.
No caso da xestión dunha viaxe a diferencia
faise máis notoria na participación activa do individuo. Mentres os nosos
proxenitores optaban maioritariamente por acudir a unha axencia de viaxe, na
que, tras facilitar os datos pertinentes ofrecían un paquete de viaxe cerrado
máis ou menos adaptado ás características das persoas interesadas. Na
actualidade é o propio usuariado o que, dende o lugar que desexe, no momento
que desexe pode organizar a súa propia viaxe, co nivel de concreción que
desexe. Na actualidade posúese un maior grado de autonomía, pero tamén de
responsabilidade, sendo necesarias competencias para poder manexarse nese
entorno e sacarlle o proveito desexado. Non basta con contratar servizos, tamén
cómpre saber buscalos, analizalos, comparalos e tomar unha decisión favorable e
responsable. Neste aspecto cobra especial importancia a educación para axudar a
cada persoa a descubrir as competencias necesarias no manexo destes recursos
dunha forma crítica e adecuada.
No caso das felicitacións do aniversario a
diferencia maniféstase en diferentes planos: dende a forma de recordar ata a
forma de tramitala. Hai anos os aniversarios recordábanse gracias á propia
memoria de cada persoa, e tramitábanse ben por cartas persoais, incluso postais
feitas para os aniversarios, ou por teléfono, de forma colectiva, na que todas
as persoas que formaban parte do fogar, se colocaban ó redor do aparello para
poder aproveitar unha única chamada. Na actualidade, a meirande parte dos casos
nos que felicitamos a alguén, tende a ser gracias a un recordatorio instalado
nalgún dispositivo externo a nós; ben sexa virtual, unha memoria virtual
adherida como complemento dalgunha app, ou na memoria de algún
aparello electrónico. Se temos iso en conta, temos que recoñecer que se fixo un
transvase da nosa propia memoria a outros dispositivos, feito que nos fai
dependentes deles; xa non son só ferramentas, agora son parte de nós.
Seguindo co análise das diferenzas na maneira
de felicitar, cómpre falar da forma: na actualidade, ó saíren dos propios
dispositivos non levan a pegada da persoa, no sentido máis físico; pois sexa
vía app, ou vía mensaxe de calquera índole, o formato que nos chega
ten como único testemuño da súa orixe o remitente do mesmo, posto que nin a
letra nin a sinatura o transmiten. A pesar diso, hai que ter en conta que tamén
se nos brinda a posibilidade de facer felicitacións “en directo”, é dicir
mediante vídeo chamada ou programas que permitan conexión inmediata, co cal se
crea a sensación de estar compartindo o mesmo espazo e tempo, o que fai máis
próxima a situación.
Dende logo, o que si queda patente é a
necesidade de entender o poder que se lle conferiu ás TIC e a súa labor no noso
día a día. O feito de que hoxe en día se considere que vivimos na sociedade do
coñecemento non é algo illado, senón que revela a transcendencia da tecnoloxía,
e en particular da Tecnoloxía da Información e da Comunicación na nosa forma de
vida, como individuos e como persoas pertencentes a unha sociedade.
Esta realidade fai que a sociedade en xeral,
e a docencia en particular teña que tomar conciencia da importancia de incidir
na educación dunha nova competencia que precisamos para manexarnos con
elas, e potencialas para que o seu uso sexa inadecuado ou abusivo. En palabras
de Inmaculada Fernández Fernández (2010):
Si queremos que nuestra sociedad no solo sea
de la información, sino también del conocimiento, será necesario trabajar desde
un enfoque pedagógico para realizar un uso adecuado de las TIC, a través del
cual la creación de comunidades de aprendizaje virtuales y el tratamiento de la
información, la generación de nuevas estrategias de comunicación y de
aprendizaje sean imprescindibles.
Por iso, e seguindo a esta mesma autora,
entendemos que o uso destas tecnoloxías a nivel escolar non radica na formación
en contidos, senón que se basea na necesidade de ensinar a aprender durante
toda a vida. O importante pasan a ser as competencias, a capacidade analítica e
de decisión do alumnado en diferentes situacións vivenciais; non só en ter
informaicón, senón tamén en ser quen de seleccionala, analizala, criticala,
desbotala e saber utilizar de forma responsable a información, que non
esquezamos, está ó acceso de todo o público. O coñecemento adquiriu un papel
secundario, cedéndolle o protagonismo ás
operacións que realiza el cerebro con ese coñecemento.
Lóxica consecuencia desta concepción é a
transformación do papel do profesorado, deixando de lado o papel de transmisor
de información e pasando a desempeñar un papel de facilitador, asesor e
deseñador do aprendizaxe, procurando proporcionar unha estrutura inicial que
propicie a súa interacción e na que se contemplen diferentes perspectivas de
traballo (Cabero Almenara, 2007).
BIBLIOGRAFÍA
Cabero Almenara, J. (2007). Las necesidades
de las TIC en el ámbito educativo:
oportunidades, riesgos y necesidades. Tecnología y comunicación
educativas, 21(45), 5-19. Recuperado de http://cmapspublic2.ihmc.us/rid=1M92QZKRZ-XM42B8-1QZZ/caberne.pdf (02/03/2017).
Fernández Fernández, I. (2010). Las TICs en
el ámbito educativo. Eduinnova
21. Recuperado de http://www.eduinnova.es/abril2010/tic_educativo.pdf (02/03/2017).
Buena reflexión! os pediría que la hicieras extensible a las implicaciones que este cambio de panorama tiene para nosotras como docentes, ¿qué tendría que cambiar en el aula? ¿qué competencias son necesarias? ¿qué papel tienen los contenidos?
ResponderEliminarEstívenme documentando un pouco, e añadín ás novas conclusións ás que cheguei. Un saúdo.
Eliminar